Uyku ile uyanıklık arasında telkin almanın kolay olduğu bir trans durumu olan hipnoz, günümüzde tıbbi tedavilerin yanında yardımcı bir uygulama olarak kullanılıyor. Yurtdışında 1950’li yıllardan bu yana kullanılan bu yöntem Türkiye’de yeni yeni uygulanmaya başladı.
Hipnoterapiyiise hipnoz zemininde bulunan, telepatik teknikler içeren bir sistemler bütünüdür. Amerika, İngiltere, Avusturya gibi ülkelerde yoğun olarak kullanılan bu yöntem insanların problemlerini gidermeye yönelik ciddi bir teknikdir.
Geçmişte ve günümüzde birçok tanımı yapılan hipnozun ne olduğundan ziyade ne olmadığından yola çıkacak olursak;
- Hipnoz kesinlikle bir uyku hali değildir, öze dönüş, bir içsel yolculuktur.
- Kişinin bilinçaltının onun isteği doğrultusunda telkin alabilir hale gelmesi, yönlendirilebilmesidir.
- Olup bitenlerin hatırlanmadığı ve unutulduğu bir süreç değildir.
- Kişinin kontrolünü kaybettiği, kendinden geçtiği özel bir ruh hali değildir.
- Kişinin kendisine söylenen her şeyi sorgulamadan yaptığı yöntem değildir .
- Bilincin yitirildiği bir bilinçsizlik hali değildir.
- Beyinsel fonksiyonların çalıştığı, bireysel denetimin açık olduğu, kesinlikle uyku hali olmadan, istekle gerçekleşen psişik bir durumdur.
- Beynin iki yarım küresinin tek bir alanda işbirliği yapmasıdır. Sol beyinden ziyade, sağ beyinin (hayali düzlemin) kontrolü eline almasıdır.
Hipnoz farklı branşlarda ve farklı alanlarda kullanılabilir:
1- Psikoloji–Psikiyatri Alanında:
Hipnoz, birçok psikolojik hastalığın tedavisinde kullanılabilmektedir. Hipnoanaliz metotlarıyla hastalığın kaynağını tespit etmek için bilinçaltının araştırılması mümkün olabilmektedir. Yapılacak tedavilere yardımcı olarak da hipnozdan yararlanılmaktadır. Hafif depresyon, anksiyete, kekemelik, tikler, parmak emme, tırnak yeme, uyku bozuklukları gibi problemlerde de hipnozla tedavi mümkündür.
2- Diş Hekimliği Alanında:
Hipnoanestezi ile iğnesiz ve ağrısız tedavi, korku ve kaygının önlenmesi, diş gıcırdatmanın tedavisi, proteze alışmayı kolaylaştırma, hijyen motivasyonu gibi konular diş hekimliğinde hipnozun kullanım alanlarındandır.
3- Bağımlılıklarda:
Sigara, alkol vb. madde bağımlılıklarında, eğer kişi bağımlılıktan kurtulma konusunda samimi bir niyete ve isteğe sahip olmakla beraber, iradesini kullanma konusunda sorun yaşıyorsa; hipnoz altında verilecek çeşitli telkinler ve ego güçlendirici teknikler ile kişinin bağımlılıktan kurtulmasına yardımcı olunabilir. Alkol ve madde bağımlılıklarında hipnoz, ancak hipnoz eğitimi almış psikiyatristlerce psikiyatri servislerinde yapılabilir.
4- Kadın Hastalıklarında:
Özellikle doğuma hazırlık aşamalarında hipnozdan yararlanılabilir. Hamilelik bulantıları ve kusmalarının azaltılması bu yolla mümkün olabilmektedir. Psikolojik olarak da, rahat bir hamilelik dönemi geçirmek için hipnoterapi kullanılabilir. Anne adayına öğretilecek otohipnoz teknikleri, onun doğuma daha rahat hazırlanmasına katkıda bulunacaktır. Ayrıca uygulanacak hipnoanestezi metodlarıyla kolay ve ağrısız bir doğum da gerçekleştirilebilir. Çeşitli cinsel problemlerin çözümünde de hipnoterapiden yararlanılmaktadır.
5- Üroloji Alanında:
Gece işemeleri, idrar kaçırma, iktidarsızlık ve yapısal bozukluktan kaynaklanmayan cinsel problemler hipnoterapi metotlarıyla çözülebilmektedir.
6- Cerrahi Alanında:
Ameliyat öncesinde korku ve endişelerin yenilmesine yönelik hipnoz kullanılabilir. Ameliyat için hiçbir kimyasal anestezik madde kullanılmadan, hipnoanestezi ile yeterli uyuşukluk ve duyarsızlık sağlanabilir. Operasyon sonrasında da, kanamanın azaltılması, yara iyileşmesinin kolaylaştırılması, operasyon sonrası ağrı ve şikâyetlerin giderilmesi hipnotik telkinlerle mümkündür.
7- Dermatoloji Alanında:
Psikosomatik kaynaklı cilt hastalıklarında, hastalığın kaynağının tespit edilmesinde ve sebebin cilt üzerinde yol açtığı rahatsızlıkların tedavi edilmesinde faydalanılmaktadır. Bu tarz hastalıklardan biri olan siğiller de, uygun hipnoterapi metotlarıyla tedavi edilebilirler.
8- Eğitim Alanında:
Öğrenmeyi kolaylaştırmak, konsantrasyonu arttırmak, öğrenilenlerin hatırlanmasını kolaylaştırmak, sınav kaygısı ve heyecanlarını kontrol atına almak, hipnoterapi teknikleriyle mümkündür. Bu konuda yapılacak hipnoz çalışmaları ve oto hipnoz teknikleriyle önemli oranda başarı sağlanabilir.
9- Beslenme Alanında:
Obezite tedavisinde, kilo kontrol metotlarının uygulanmasında, yeme alışkanlıklarının düzeltilmesinde, Anoreksia Nervoza (yemeyi reddetme) ve Bulimia Nervoza (Kusma) tedavilerinde hipnoterapi etkin olarak kullanılabilir.
10- Sporda:
Motivasyonu ve konsantrasyonu artırma, çalışma isteğini ve azmini kuvvetlendirme, vücut direncini ve çalışma kapasitesini yükseltme amacıyla hipnozdan faydalanılabilmektedir.
Hangi Durumlarda Kullanılmamalıdır?
- Hipnoz kendisine hipnoz uygulanmasını istemeyen hiç kimseye uygulanmamalıdır.
- Bilişsel yetileri ve anlama kapasitesi yeterli düzeyde olmayan kişilere uygulanmamalıdır.
- Psikotik hastalıklarda (Şizofren, kısa reaktif bozukluk, paranoya) yani hastanın iç görüsünün kaybolduğu durumlarda, madde bağımlılıklarında (alkol, esrar, eroin vb), ağır depresyon tedavisinde kullanılmamalıdır. Eğer bu hastalıklarda kullanılacaksa, hipnoz konusunda Sağlık Bakanlığı eğitimine katılmış, hipnoz sertifikası almış psikiyatristler tarafından yataklı serviste yapılmalıdır.
Kimlere Uygulanmalı, Kimlere Uygulanmamalıdır?
- Zihinsel olarak melekeleri yerinde olan,
- Hipnoz uygulamasını bilerek ve isteyerek kabul eden,
- Sağlık Bakanlığı eğitimlerine katılarak Hipnoz yapabilir sertifikasına sahip olan uzmanlarca yapılan görüşmelerde kendisine hipnoz uygulanmasında sakınca yoktur denilen,
- Hipnoz öncesi kendisinin hipnoz konusunda bilgilendirildiğini belgeleyen “Aydınlatılmış Onam Formunu” imzalayan herkese güvenli bir şekilde uygulanabilir. Bu kapsamın dışında kalanlara uygulanmamalıdır.
Hangi Tedaviye Destek Amaçlı Kullanılır?
- Depresyon
- Anksiyete (Kaygı bozuklukları)Travma sonrası stres sendromu
- Panik atak
- Obezite
- Sigara bağımlılığı
- Bazı kas ve eklem hastalıkları (fibromiyalji gibi)
- Fobi tedavileri
- Enürezis nokturna (gece işemesi)